Trong triết học tập Nho giáo, lòng hiếu thảo là một trong đức tính tôn trọng thân phụ u và tổ tiên của tớ. Sách cổ Hiếu Kinh được cho rằng văn phiên bản viết lách vào tầm khoảng thời kỳ Tần-Hán, thuật về nguyên tắc Khổng giáo về "lòng hiếu thảo" và những tấm gương hiếu hạnh đời xưa. Trong sách thuật lại một cuộc truyện trò thân thuộc Khổng Tử và học tập trò của ông là Tăng Tử 曾子), là làm công việc thế nào là nhằm thiết lập một xã hội chất lượng tốt đẹp nhất bằng phương pháp dùng cách thức của lòng hiếu hạnh. Lòng hiếu hạnh là trung tâm của tầm quan trọng đạo đức nghề nghiệp của Nho giáo.[1]
Lòng hiếu hạnh được xem như là một đức tính cần thiết nhập văn hóa truyền thống Trung Hoa và vùng văn hóa truyền thống Đông Á, và là nguyệt lão quan hoài chủ yếu của một trong những lượng rộng lớn những mẩu truyện kể. Một trong mỗi bộ thu thập phổ biến nhất là cỗ Nhị thập tứ hiếu kể lại sự tích của 24 tấm gương hiếu hạnh.
Từ nguyên[sửa | sửa mã nguồn]
Hiếu (tiếng Hán: 孝, cỗ lão phía trên cỗ tử - con cái cái), theo đòi tự động điển Hán Việt Thiều Chửu, tức thị tận tình phụng chăm sóc thân phụ u hoặc là đạo lý phụng thờ thân phụ u.
- Luận Ngữ 論語: Đệ tử nhập tắc hiếu, xuất tắc đễ 弟子入則孝, 出則悌 (Học nhi 學而) Con em ở nhập ngôi nhà thì hiếu hạnh (hết lòng phụng chăm sóc thân phụ mẹ), ra phía bên ngoài thì kính nhượng bộ (bậc huynh trưởng).
- Hiếu Kinh 孝經: Phù hiếu, đức chi bổn dã 夫孝, 德之本也 (Khai tông minh nghĩa chương 開宗明義章) Đạo phụng thờ thân phụ u, này là gốc của đức.
Quan niệm của Khổng giáo[sửa | sửa mã nguồn]
Trong sách Trung Dung, Khổng tử nói: "Kính kỳ sở tôn, ái kỳ sở thân thuộc, sự tử như sự sinh, sự vong như sự tồn, hiếu chi chí giã" (nghĩa là: kính những người dân thân phụ u đang được tôn trọng, yêu thương những người dân thân phụ u đang được yêu thương mến, thờ thân phụ u khi bị tiêu diệt tương đương khi sinh sống, khi tổn thất rồi tương đương khi hãy còn, ấy là hiếu cho tới vô cùng mực vậy).[2] Ông cũng thưa với học tập trò là Tử Du: "Đời ni chỉ nói rằng nuôi được thân phụ u là hiếu. Nhưng suy cho tới loại yếu đuối như khuyển mã (chó ngựa), cũng còn nuôi nó cả. Nếu nuôi thân phụ u nhưng mà chẳng kính, thì với không giống gì đâu !".
Trong chương đầu Khai tông minh nghĩa của Hiếu Kinh, thuật lại câu nói. Khổng Tử thưa với Tăng Tử:
| “ | Này trên đây, HIẾU là căn phiên bản của ĐỨC, vì thế dạy dỗ nhưng mà sinh đi ra. Hãy ngồi trở xuống, tao thưa mang lại ngươi biết. Thân thể, hình hài, tóc tai, domain authority thịt là vì thân phụ u sinh đi ra ko được tạo nên hỏng sợ hãi là nết đầu của chữ Hiếu. Sau lo ngại lập thân thuộc, hành đạo nhằm lại giờ thơm sực mang lại đời sau là nết nằm trong của chữ Hiếu. Này trên đây, chữ Hiếu lấy việc phụng chăm sóc thân phụ u thực hiện đầu, tiếp theo thờ vua, sau rốt là lập thân".[3] | ” |
Trong Hiếu Kinh, Khổng Tử vô cùng tôn vinh chữ hiếu vì như thế này là căn phiên bản xử sự của nhân loại, kể từ này mà việc thảo kính của con cháu so với thân phụ u và đã được coi như là một trong đạo hiếu (hiếu đạo). Một cơ hội tổng quát tháo, theo đòi Khổng giáo, lòng hiếu hạnh tức là ăn ở chất lượng tốt với thân phụ u của mình; bảo vệ thân phụ u của mình; với hành động đối xử chất lượng tốt không chỉ có so với thân phụ u mà còn phải ở phía bên ngoài ngôi nhà nhằm tạo nên nổi tiếng chất lượng tốt mang lại thân phụ u và tổ tiên; triển khai chất lượng tốt những trách nhiệm và việc làm thực hiện nhằm rất có thể bảo đảm an toàn vật hóa học tương hỗ những bậc thân phụ u tương đương nhằm thờ phụng tổ tiên; ko nổi loạn; thể hiện tại tình thương, sự tôn trọng và hỗ trợ; thể hiện tại phong thái lễ độ; đáp ứng với người quá kế tiếp phái nam, đẩy mạnh tình huynh đệ trong số những anh em; tư vấn mang lại thân phụ u một cơ hội khéo léo, nhập bại liệt với việc lưu giữ chúng ta tách ngoài những hành động ko đạo đức; thể hiện tại nỗi sầu khi thân phụ u mắc bệnh và qua chuyện đời; và triển khai tang lễ, sự cư tang, thờ phụng sau thời điểm chúng ta tạ thế.
Tăng tử tóm lược: "Hiếu hữu tam: đại hiếu tôn thân thuộc, kỳ loại phất nhục, kỳ loại năng dưỡng", nghĩa là: "Hiếu đạo với 3 điều: Đại hiếu là tôn trọng thân phụ u, loại cho tới là ko làm cái gi tạo nên tăm tiếng mang lại thân phụ u, sau nằm trong là nuôi chăm sóc thân phụ mẹ". Mạnh Tử bàn về cụ thể chữ “Hiếu” như sau: “Việc phụng sự thân phụ u của những người con cái hiếu là: Cư xử tận tình kính trọng, chăm sóc nuôi cố thực hiện đẹp nhất lòng, chứng bệnh đau nhiệt tình lo ngại, yêu tinh chay rất là xót thương, tế lễ ngặt trang vô cùng mực”.[4]
Người xưa thông thường ý niệm về chữ Hiếu vô cùng cứng nhắc, tuy nhiên Mâu Tử nhập Lý hoặc Luận bàn thêm:
Xem thêm: tiếng anh lớp 4 unit 8 lesson 1
| “ | Xưa người nước Tề cút thuyền thanh lịch sông. Người thân phụ trượt xuống nước, người con cái cầm tay, chúc đầu chổng ngược khiến cho nước ở mồm đi ra nhưng mà mạng thân phụ được sinh sống. Kìa, chúc đầu lộn ngược thân phụ, còn gì bất hiếu vị. Nhưng nhằm bảo toàn thân thuộc thể thân phụ, nếu như bó tay lưu giữ đạo con cái hiếu thường thì thì mạng thân phụ bị tiêu diệt tổn thất bên dưới nước.
Khổng Tử nói: "Có thể nằm trong theo đòi đạo, tuy nhiên chưa xuất hiện nằm trong quyền biến". Đó gọi là Tùy thời nhưng mà thực hiện vậy.
|
” |
Về nút cần thiết của đạo Hiếu, Tăng Tử cũng viết lách nhập Minh Tâm Báo giám:
Hiếu fake bách hạnh chi tiên . Nét hiếu hàng đầu trăm nết tốt Hiếu chí ư thiên tắc phong vũ thuận thời . Hiếu cảm cho tới trời thì mưa hòa dông thuận Hiếu chí ư địa tắc vạn vật hoá thành . Hiếu cảm cho tới khu đất thì muôn vật hóa thành Hiếu chí ư nhân tắc bọn chúng phúc hàm trăn . Hiếu cảm cho tới người thì từng phúc đều cho tới.[4]
Vương Vĩnh Bân viết lách nhập “Vi lô dạ thoại” (Chuyện kể mặt mũi nhà bếp lửa): "Trường tồn nhân hiếu tâm, tắc thiên hạ bất khả vi fake, giai tàn nhẫn vi, sở dĩ hiếu cư bách hạnh chi tiên", (tạm dịch là: Đạo hiếu nhân loại tiếp tục lâu nhiều năm, người dân có hiếu thì sẽ không còn thực hiện những chuyện nhưng mà thiên hạ ko thể thực hiện, vì vậy hiếu hàng đầu nhập cả trăm đức tính).
Văn hóa Việt Nam[sửa | sửa mã nguồn]
Ca dao nước Việt Nam với câu:
| “ | Công thân phụ như núi Thái Sơn, Nghĩa u như nước nhập mối cung cấp chảy đi ra. Một lòng thờ u kính thân phụ, Cho tròn xoe chữ hiếu mới nhất là đạo con cái. |
” |
Việt Nam cũng có thể có nhiều gương hiếu hạnh. Đại Việt Sử Ký Toàn Thư với chép chuyện vua Lê Thánh Tông: "Khi Hoàng thái hậu ko bỏ xác, ngày đông, vua nằm trong Hoàng hoàng thái tử ngày tối bảo vệ, ko khi nào là tách sát bên. Khi dưng dung dịch thang hoặc thức thức ăn, vua chắc chắn tự động bản thân nếm trước; nhập thì kêu với tổ tiên, ngoài thì dốc lòng cầu khẩn, ko thần nào là là ko khấn. Đến khi lâm chung cũng tự động kêu gào, Thái hậu còn nhếch mép một chút ít, ham muốn thưa nhằm kể từ giã. Mọi việc đem áo, khâm liệm, quăng quật gạo nhập mồm người bị tiêu diệt, vua đều tự động thực hiện lấy cả nhằm tỏ lòng nhức xót."[5]
Việt Nam sử lược với chép chuyện vua Tự Đức, xuyên suốt 36 năm, cứ ngày lẻ thì ngự triều, ngày chẵn thì cho tới thăm hỏi u là Phạm Thị Hằng (Từ Dũ), những điều u dậy vua đều biên chép cẩn trọng nhập "Từ Huấn Lục". Có đợt vì thế miệt mài săn bắn bị mưa lụt về trễ vào trong ngày kỵ của vua thân phụ là Thiệu Trị, thấy bản thân phạm lỗi nên ông ở đi ra, đặt điều cái roi vọt lên mâm son nhằm hóng Hoàng thái hậu Từ Dũ trừng trị.[6]
Xem thêm: mã di truyền có tính phổ biến tức là
Chú thích[sửa | sửa mã nguồn]
- ^ Wonsuk Chang; Leah Kalmanson (ngày 8 mon 11 năm 2010). Confucianism in Context: Classic Philosophy and Contemporary Issues, East Asia and Beyond. SUNY Press. tr. 68. ISBN 978-1-4384-3191-8.
- ^ Trung Dung, chương 19
- ^ Trích Chương đầu Khai tông minh nghĩa (Mở đi ra loại gốc nhằm giảng mang lại rõ rệt nghĩa) của Hiếu Kinh
- ^ a b Những người con bất hiếu Lưu trữ 2016-03-13 bên trên Wayback Machine, Phụ Nữ Thủ đô, 22/03/2013
- ^ Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Bản kỷ thực lục, quyển XIII, kỷ ngôi nhà Lê, Viện Khoa Học Xã Hội, Nhà xuất phiên bản Khoa Học Xã Hội, Hà Nội Thủ Đô, 1998, tr. 514.
- ^ Việt Nam sử lược, Chương V, trang 194, Trung tâm học tập liệu Sở dạy dỗ VNCH in đợt loại nhất nhập năm 1971 [1] Lưu trữ 2014-08-12 bên trên Wayback Machine
Liên kết ngoài[sửa | sửa mã nguồn]
- Hiếu Thảo Là Gì? Quý Khách Có Cần Phải Hiếu Thảo Hay Không?
Bình luận